Η απόφαση του ΣτΕ για τις παράνομες αποστρατείες αξιωματικών των ΕΔ

Άνοιξε ο ασκός του Αιόλου για τις άδικες αποστρατείες στελεχών των ΕΔ με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Και είναι άκρως επίκαιρη με όλα αυτά που παραλίγο να συμβούν την περασμένη εβδομάδα στις Ένοπλες Δυνάμεις, όταν αξιωματικοί παραλίγο να αποστρατευθούν άνευ λόγου και αιτίας για να ικανοποιηθεί επιτελείο πολιτικού παράγοντα.

Η απόφαση προβλέπει... αποζημίωση για ηθική βλάβη, τους μισθούς για όσο χρονικό διάστημα είχαν τεθεί σε αποστρατεία και όλα τα επιδόματα τα οποία θα ελάμβαναν εάν δεν είχε μεσολαβήσει η παράνομη αποστρατεία τους. Αυτά δικαιούνται τα στελέχη των Ειδικών Δυνάμεων, των οποίων η αποστρατεία κρίθηκε παράνομη από τα δικαστήρια, σύμφωνα με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 6 περ. δ΄ του π.δ. 361/2001 (ΣτΕ 3472/2007 Ολομ., 1760/2009, 1548/2013) στο ΣΤ΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας υπάγονται τα ένδικα βοηθήματα και μέσα που αφορούν διαφορές, οι οποίες προκύπτουν από την εφαρμογή της νομοθεσίας για : τις κάθε είδους αποδοχές (δεδουλευμένες ή μη) και χρηματικές αξιώσεις που συνδέονται με την πρόσληψη, την υπηρεσιακή κατάσταση και τη λύση της σχέσης του προσωπικού γενικά του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των λοιπών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.

Εξάλλου, στο άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα ορίζονται τα εξής: «Σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Αυτό ισχύει ιδίως για εκείνον που έπαθε προσβολή της υγείας, της τιμής ή της αγνείας του ή στερήθηκε την ελευθερία του. Σε περίπτωση θανάτωσης προσώπου, η χρηματική αυτή ικανοποίηση μπορεί να επιδικαστεί στην οικογένεια του θύματος λόγω ψυχικής οδύνης».

Από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι η αξίωση για χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης την οποία υπέστη υπάλληλος του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου από παράνομες πράξεις ή παραλείψεις οργάνων τους που αφορούν την υπηρεσιακή του κατάσταση, εμπίπτει στην έννοια της χρηματικής αξιώσεως που συνδέεται με την υπηρεσιακή κατάσταση του υπαλλήλου, εφόσον η ηθική βλάβη προκαλείται από αδικοπραξία που συνάπτεται με θέμα υπηρεσιακής του μεταχειρίσεως.

Στο πλαίσιο αυτό εξεδόθη η υπ’ αριθμ. 1147/2014 απόφαση του ΣΤ΄ Τμήματος του ΣτΕ, η οποία έκρινε ότι «εάν όργανο του κράτους απομακρυνθεί από την υπηρεσία του», λόγω παράνομης πράξης της αρμόδιας υπηρεσίας, «δικαιούται το όργανο αυτό να αξιώσει από το ελληνικό Δημόσιο αποζημίωση για αποκατάσταση της ζημιάς που υπέστη εκ του ότι κατά τη διάρκεια της παράνομης απομάκρυνσής του από τη δημόσια υπηρεσία δεν εισέπραξε τις αποδοχές, τις οποίες θα εισέπραττε, εάν δεν είχε παρανόμως απομακρυνθεί από τη δημόσια υπηρεσία».

Με την παραπάνω απόφαση κρίθηκε το δίκαιο του αιτήματος, του παρανόμως αποστρατευθέντος, για τη λήψη των επιδομάτων καθ’ όλο το χρονικό διάστημα της παράνομης αποστρατείας του, δεδομένου ότι στην έννοια των αποδοχών περιλαμβάνονται και τα πάσης φύσεως και οιασδήποτε μορφής επιδόματα, τα οποία καταβάλλονται στους εν ενεργεία αξιωματικούς, έστω και αν τα επιδόματα αυτά συναρτώνται είτε σύμφωνα με τον νόμο είτε λόγω της φύσεώς τους προς την ενεργό υπηρεσία, εφόσον πάντως, τα επιδόματα αυτά καταβάλλονται παγίως και κατά τακτά χρονικά διαστήματα στους εν ενεργεία αξιωματικούς.

Η παραπάνω απόφαση του ΣτΕ (ΣΤ’ Τμήμα) είναι σημαντική δεδομένου ότι στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, των οποίων η αποστρατεία κρίθηκε παράνομη από τα δικαστήρια, δικαιούνται:

1) αποζημίωση για την ηθική βλάβη που υπέστησαν,

2) τους μισθούς για όσο χρονικό διάστημα είχαν τεθεί σε αποστρατεία και

3) όλα τα επιδόματα τα οποία θα ελάμβαναν, εάν δεν είχαν μεσολαβήσει η παράνομη αποστρατεία του.

Με την ίδια απόφαση όμως το ΣτΕ έκρινε ότι, όπως αναφέρουμε και παραπάνω, εάν όργανο του κράτους απομακρυνθεί από την υπηρεσία του, λόγω παράνομης πράξης της αρμόδιας υπηρεσίας, δικαιούται το όργανο αυτό να αξιώσει από το ελληνικό Δημόσιο αποζημίωση για αποκατάσταση της ζημιάς που υπέστη εκ του ότι κατά τη διάρκεια της παράνομης απομάκρυνσής του από τη δημόσια υπηρεσία δεν εισέπραξε τις αποδοχές τις οποίες θα εισέπραττε, εάν δεν είχε παρανόμως απομακρυνθεί από τη δημόσια υπηρεσία. Συνεπώς, η κρίση αυτή του εν λόγω δικαστηρίου μπορεί να αξιοποιηθεί και από άλλους δημόσιους υπαλλήλους.

Επίσης, σας αναφέρουμε χαρακτηριστικά την υπ’ αριθμ. 2228/2010 Διοικητικό Εφετείο (Τρ/λές), με την οποία επικυρώνεται απόφαση του Διοικ. Πρωτοδικείου και η οποία έκρινε ότι «η λήψη μειωμένου εφάπαξ βοηθήματος από το μετοχικό ταμείο στρατού συνιστά ζημία του προσφεύγοντος – ενάγοντος, η οποία προκλήθηκε από την παράνομη αποστρατεία του και την συνεπεία αυτής προώρου εξόδου του, για την ανόρθωση της οποίας ευθύνεται το Δημόσιο, κατ’ άρθρο 105 ΕΙΣΝΑΚ». Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και η υπ’ αριθμ. 1500/2013 Δ.ΕΦ. ΑΘ (Τρ/λές), η οποία έκρινε ότι «εφεσίβλητος αξιωματικός, ο οποίος αποστρατεύτηκε παρανόμως, δικαιούται να λάβει νομιμοτόκως ως αποζημίωση τη διαφορά εφάπαξ βοηθήματος και τα σχετικά επιδόματα για το χρονικό διάστημα που τελούσε παρανόμως εν αποστρατεία, εφόσον τα επιδόματα αυτά καταβαλλόμενα στους στρατιωτικούς παγίως και κατά τακτά χρονικά διαστήματα αποτελούν μέρος των τακτικών αποδοχών τους, τις οποίες θα εισέπραττε αν δεν είχε παρανόμως απομακρυνθεί από την υπηρεσία του».